Tramlijn 28 Lissabon

Tram 28: dé ideale manier om Lissabon te ontdekken!

Het stond al jaren op mijn verlanglijstje: een ritje met de iconische tram 28 door Lissabon. Dus tijdens onze stedentrip vanwege mijn 50e verjaardag moest het er dan ook van komen. Was het de moeite waard? Absoluut! Alleen al vanwege de beleving op zich. Wat mij betreft echt dé ideale manier om Lissabon te ontdekken!

Waarom leek mij een ritje met tram 28 zo leuk?

Tramlijn 28 Lissabon

tram 28 Lissabon

Ten eerste ben ik gek op alles wat mij het gevoel geeft terug in de tijd te gaan. Slenteren door een oud centrum? Ik kan daar enorm van genieten. Mijn camera maakt dan overuren. Dus een stad ontdekken terwijl je je bevindt in één van de authentieke trammetjes van een stad is voor mij dan echt het summum.

En ja, een stedentrip Lissabon is natuurlijk niet compleet zonder tig foto’s van die mooie gele trammetjes, maar zeker ook niet zonder zo’n ritje in tramlijn 28.

Dus gingen wij op onze tweede dag naar het beginpunt Martim Moniz (zo’n vier minuten lopen van ons hotel Inn Rossio) en stonden we ruim een uur (!) te wachten voor we eindelijk aan boord konden stappen. Helaas voor ons geen zitplaats, maar stonden we achterin de tram. Onze beleving was daardoor iets anders, doordat we achteruit keken en we de nauwe steegjes iets minder goed hebben ervaren. Ondanks dat hebben we er zeker van genoten!

De mooiste bezienswaardigheden

Tramlijn 28 is de goedkoopste manier om de vele bezienswaardigheden van Lissabon te zien. De tram stopt namelijk maar liefst bij 34 haltes op zijn route en dat alles voor slechts € 3,10 voor een enkele reis per persoon.

Wil je vaker de tram, metro of bus pakken en overal kunnen in- en uitstappen dan kun je beter de Lisboa Card kopen. Met deze kaart krijg je namelijk toegang tot maar liefst 38 attracties en kun je onbeperkt gebruik maken van het openbaar. Ideaal dus!

Tram 28 Lissabon

Tram 28 Lissabon

tram 28 Lissabon

Nadat we bij het beginpunt Martim Moniz zijn ingestapt, rijdt de tram omhoog naar de wijk Graca. Al schokkend en hobbelend rijden we langs de kerk São Vicente de Fora. Vervolgens rijden we verder naar de oudste wijk van Lissabon, Alfama. De wijk waar je ’s avonds trouwens heerlijk kunt dineren terwijl de klanken van de Fado muziek op de achtergrond klinken. Een andere toeristische trekpleister van deze wijk is Castelo de Sao Jorge, dit kasteel kun je niet missen, want bij diverse miradouros zie je hem opdoemen.

Alfama staat trouwens bekend om zijn smalle straatjes, kleurrijke huizen en wapperende wasgoed. Daarnaast vind je hier twee ontzettende mooie uitzichtpunten: Miradouro das Portas do Sol en Miradouro de Santa Luzia. Hoe verleidelijk het ook is, we besluiten om eerst de volledige route mee te rijden en dan op de terugweg hier te stoppen. Achteraf een slimme zet, want op de heenweg regent het nog lichtjes en op de terugweg laat de zon zich van haar beste kant zien. Toch net wat mooier voor de foto’s!

tram 28 Lissabon

Praca do Comercio tram 28 Lissabon

De volgende wijk op onze route is Baixa, de wijk waar we zelf verblijven. Leuk om het nu op deze manier voorbij te zien komen. In tegenstelling tot Alfama is Baixa vrij recht toe recht aan. Deze wijk is namelijk grotendeels gereconstrueerd na de grote aardbeving van 1755 en hier vind je dus niet van die nauwe straatjes zoals in Alfama. Voornaamste trekpleisters in Baixa zijn Praca do Rossio, Praca do Comercio en de Arc de Triomphe.

Na Baixa klimt tram 28 de heuvel op naar de volgende wijk, Chiado. Ben je een echte koffieliefhebber dan zou ik zeker even uitstappen bij de halte tegenover Café A Brasileira. Niet alleen de koffie is hier heerlijk (zelf getest), maar ook het interieur neemt je mee terug in de tijd.

En dan houdt ie er ineens mee op…

Ondanks verwoede pogingen van onze Portugese tramchauffeur heeft onze tram er geen zin meer in. We staan midden in een drukke straat stil en binnen een paar tellen is het chaos. Overal wordt getoeterd, er wordt druk met armen gezwaaid, er wordt wat heen en weer geroepen en ondertussen zijn er nog twee trammetjes gearriveerd.

Tja, er zit helaas niks anders op dan de tram te verlaten en al lopend terug te gaan naar een punt waar we de route weer op kunnen pakken.

Miradoura das Portas del Sol tram 28

Miradoura de Lucia

Miradoura das Portas do Sol Lissabon

We stappen in Chiado weer op tram 28 en komen zodoende alsnog op de plek waar we graag even rond willen kijken, namelijk Alfama. De zon is inmiddels doorgebroken en we genieten dan ook volop van het prachtige uitzicht vanaf zowel Miradouro das Portas do Sol en Miradouro de Santa Luzia.

Tram 28, een absolute must do!

Natuurlijk, je moet er wat voor over hebben, namelijk geduld. Tramlijn 28 is namelijk niet alleen ontzettend populair bij toeristen, maar ook onder de inwoners zelf is het een geliefde manier van reizen door de stad. Hierdoor staat er altijd een lange rij bij Martim Moniz, het beginpunt van de route.

Toch is het zeker de moeite waard, want in een uurtje brengt tram 28 je langs de diverse bezienswaardigheden van de stad. Voor een enkele reis betaal je slechts € 3,10 per persoon. De goedkoopste manier om zoveel mogelijk plekken van Lissabon te zien. Met een Lisboa Card kun je trouwens overal in- en uitstappen.

Ondanks dat we niet de volledige route hebben afgelegd en het nogal een hobbelige rit was, hebben we van elke minuut genoten!

Zou jij een ritje maken met tram 28?

Miradoura das Portas do Sol Lissabon

De hoogtepunten van ons weekendje Lissabon

Vastbesloten om mijn vijftigste verjaardag niet te gaan vieren in druilerig Veendam boekte ik een stedentrip naar Lissabon. Voor het eerst zou ik op mijn verjaardag heerlijk in de zon zitten, drankje bij de hand en genieten van al het moois dat deze stad te bieden heeft. Nou, dat klopte ook zeker!

Maar helaas werden we ook regelmatig getrakteerd op stevige buien. Ach, ondanks de regen hebben we ons prima vermaakt én had ik voor het eerst niet het gevoel dat ik midden in de winter jarig was! Missie geslaagd dus!

Waar moet ik in hemelsnaam beginnen om onze avonturen in Lissabon te vertellen? Door de late heenvlucht en de vroege terugvlucht hadden we uiteindelijk maar drie volle dagen om de stad te ontdekken. Natuurlijk veel te kort om alles te zien, zeker als ook nog eens het weer niet meewerkt, maar ondanks dat hebben we in ieder geval een goed beeld gekregen van deze mooie stad!

Uitgebreidere blogs en foto’s volgen natuurlijk nog, maar voor nu deel ik alvast de hoogtepunten van onze stedentrip met jullie!

Mijn 50e verjaardag vieren in Lissabon

Mijn 40e verjaardag vierde ik in Duitsland, maar voor mijn 50e wilde ik verzekerd zijn van zon. Dat was zeker het geval op vrijdag 9 februari. Het was wisselvallig, anderhalf uur zon, dan een uurtje regen, dan weer zon en dat de hele dag door. Maar, ik zat wel lekker op het terras op mijn verjaardag!

Lissabon, de stad van de trammetjes

Tramlijn 28 Lissabon

Wie ooit in Lissabon is geweest, weet dat je overal die iconische gele trammetjes ziet rijden. De bekendste is tramlijn 28 waarbij je in een dik uur langs de diverse bezienswaardigheden van de stad wordt gebracht. Ook wij waagden ons eraan, nadat we een dik uur in de rij hadden staan wachten voor we eindelijk aan boord konden stappen.

Het was een hobbelige rit, het was lastig om alles goed te zien omdat we achterin stonden en dus achteruit keken. Maar het was zeker een leuke ervaring. Helaas voor ons hield onze tram er net over de helft van de route ermee op waardoor we noodgedwongen moesten uitstappen. Direct file in de straten en een hoop getoeter tot gevolg. De Portugezen zijn bepaald niet zachtzinnig met hun toeter. We pakten ergens anders de route weer op, maar hebben helaas niet alles gezien. Ach, het maakte de beleving er niet minder om.

De prachtige uitzichtpunten

Miradoura das Portas do Sol Lissabon

Oh jongens, volgens mij heeft geen één stad zoveel Miradoures als Lissabon! Werkelijk om elke hoek staat wel een bordje met verwijzing naar een Miradouro. De één nog mooier dan de ander. Vaak met uitzicht op Castelo Jorge, het kasteel in de oudste wijk, Alfama.

Het mooiste uitzichtspunt? Wat mij betreft is dat met glans en wimpel Miradouro das Portas do Sol waar je vanuit alle hoeken altijd een zonnig uitzicht hebt. Ja, het is een super toeristische punt, maar het is dan ook absoluut de moeite waard om er te stoppen en op je gemak te genieten van het prachtige uitzicht.

Het lekkere eten in Lissabon

Voor visliefhebbers is Portugal een echte walhalla en Lissabon doet daar zeker niet voor onder. Ook wij hebben ons er tegoed aan gedaan en elke avond van de meest lekkere visgerechten genoten.

Van gegrilde zalm, tot een curry met garnalen tot een overheerlijke bacalhau com natas, oftewel gebakken kabeljauw in de oven, gelaagd met uien, in blokjes gesneden gebakken aardappelen en room, meestal op smaak gebracht met nootmuskaat en witte peper. Het water loopt mij nu alweer in de mond, zo lekker!

Mocht je binnenkort naar Lissabon gaan, vermijd dan de drukke toeristische eettentjes aan de pleinen en ga juist op zoek naar de kleinere restaurantjes die wat achteraf zitten.

Lissabon verkennen in een Tuk Tuk

Alfama Lissabon

Normaal wandelen wij altijd door een stad en geloof mij, dat hebben we zeker ook gedaan in Lissabon, maar soms is het ook wel eens leuk om op een andere manier de stad te verkennen. Zeker omdat Lissabon bepaald niet vlak is en je niet alles op één dag kunt overzien.

Wij kwamen bij Placa do Comercio, het grootste plein, in gesprek met Katarina en besloten op haar aanbod in te gaan. In twee uur tijd croste zij ons in haar Tuk Tuk door de stad terwijl ze ons ondertussen van alles vertelde over de bezienswaardigheden waar we langs kwamen. Ook nam zij ons mee op een wandeling door Alfama en liet ze ons bij Maria kennismaken met Ginjinha, een kersenlikeur waar de kersjes nog inzitten. Het werd geschonken in een cup van chocola én het was heerlijk!

De vele mooie wijken

Wij zaten zelf in Baixa, een wijk die na de oorlog helemaal opnieuw is opgebouwd. Een wijk waar je bijna niet kunt verdwalen omdat alles recht toe recht aan is. Een prima wijk als uitvalsbasis, maar mijn voorkeur gaat uit naar de oudere wijken in Lissabon. Zoals Barrio Alto en Alfama. Wijken waar je kriskras door heen slentert, steile straatjes omhoog en omlaag, kleurrijk en sfeervol. Ik hou ervan!

Onze eerste trip van dit jaar zit erop en ondanks dat het weer niet meewerkte, hebben we er elke minuut van genoten! Lissabon is wat ons betreft echt een aanrader!

Ben jij al eens in Lissabon geweest?

Tramlijn 28 Lissabon

Next: op ontdekking in Lissabon!

2024 is amper begonnen aan zijn tweede maand en het is al tijd voor onze eerste trip van het jaar! Heerlijk! We gaan namelijk vijf dagen naar Lissabon, even zon opsnuiven, maar vooral ook genieten van al het moois dat deze Portugese stad te bieden heeft. Benieuwd naar het hoe en wat achter deze trip? Ik vertel het je allemaal!

Waarom al in februari vakantiedagen opnemen?

Nou, het antwoord daarop is heel simpel. Ik ben nu eenmaal jarig in februari! Normaal neem ik eigenlijk niet zo snel vrij op mijn verjaardag, maar aangezien ik 50 word en ik ook nog eens op een vrijdag jarig ben, was de knoop snel doorgehakt. Maar het stond voor mij ook direct vast dat ik niet mijn 50e verjaardag in druilerig Veendam wilde doorbrengen. Laat staan als cadeautje ook nog een pak sneeuw zou krijgen.

Nu wordt er de komende week geen sneeuw verwacht, maar dat wist ik natuurlijk nog niet toen ik dit tripje boekte. Maar los daarvan, ik wilde sowieso gewoon weg met mijn verjaardag. Tenslotte word je maar één keer 50, dus reden genoeg voor mij om op zoek te gaan naar een leuke bestemming.

Waarom juist naar Lissabon?

Al vanaf onze eerste kennismaking met Portugal in maart 2017 stond Lissabon op ons lijstje. We zijn er toen niet geweest omdat het vanuit ons plekje aan de Algarve nog wel een stukje rijden was, dus we wilden hoe dan ook nog een keertje terug.

Dus lang hoefde ik dan ook niet na te denken waar ik mijn 50e verjaardag wilde gaan vieren. Dat moest Lissabon worden, al dan niet gecombineerd met een weekje Algarve. Uiteindelijk hebben we puur voor de stad zelf gekozen, omdat ik anders teveel vakantiedagen kwijt zou zijn, maar ook om zo meer tijd te hebben om Lissabon te ontdekken.

Waar verblijven we in Lissabon?

Hotel Inn Rossio Lissabon

Na wat rondzoeken, kwamen we al vrij snel uit dat we graag in de wijk Baixa wilden verblijven. Deze wijk staat bekend als één van de hotspots van Lissabon, dus ideaal om dan midden in zo’n wijk te verblijven. Na nog een avondje speuren, viel onze keuze uiteindelijk op Hotel Inn Rossio, centraal gelegen in de wijk Baixa.

Normaal zijn we meer van een appartementje omdat je dan wat meer ruimte hebt en eventueel ook de optie hebt om zelf te koken. Aangezien het nu slechts om een paar dagen gaat en we uit ervaring weten dat je in Portugal heerlijk kunt eten, kozen we nu dus voor een hotel.

Wat willen we graag zien in Lissabon?

Door de vliegtijden, heen om 15.30 uur en terug om 10.15 uur, hebben we uiteindelijk drie volle dagen om Lissabon te ontdekken. Mij kennende is dat natuurlijk veel te kort, dus we zullen vast en zeker niet alles kunnen zien. Maar ach, in drie dagen kunnen we natuurlijk best een goed beeld van Lissabon krijgen. Plus. een goed excuus om terug te komen, toch?

Wat staat er in ieder geval op mijn lijstje? Geheel in willekeurige volgorde.

Het Rossio Plein Lissabon

Tramlijn 28 Lissabon

  • Het Rossio plein, dit plein bevindt zich midden in onze wijk, sterker nog, ons hotel grenst aan de achterzijde aan dit plein. Dit plein verbindt de drie belangrijkste wijken van de stad, namelijk Chiado, Barrio Alto en Baixa. Ik heb zo’n donkerbruin vermoeden dat we hier op de avond van onze aankomst al zullen zijn, want we moeten tenslotte wel een hapje eten…
  • Een ritje met tramlijn 28. Wie ooit in Lissabon is geweest, weet dat dit de befaamde tramlijn is. Oftewel het gele trammetje waarmee je langs alle bezienswaardigheden van de stad komt. Nu zijn er veel meer trams in de stad, maar tramlijn 28 is wel  degene die hoog op mijn lijstje staat! En, laat ons hotel zich nu net vlakbij het startpunt van deze tram bevinden!
  • slenteren door de steile straatjes in de oudste wijk van de stad, Alfama, al dan niet gecombineerd met een zoek aan Castelo de São Jorge
  • een kijkje nemen bij Torre de Belém, een verdedigingstoren in de wijk Belém, maar ook om daar te genieten van Pastéis de Nata, de lekkernij van Portugal.
  • luisteren naar Fado muziek in de wijk Alfama. Wie Portugal zegt, zegt natuurlijk ook Fado muziek en ja, wie weet komen we op een avond terecht in een restaurantje waar ook een optreden is
  • genieten op het grootste plein van Lissabon, Praça do comerció.

Zoals gezegd hebben we maar drie dagen, dus we zullen ongetwijfeld niet alles kunnen zien van dit lijstje en wie weet zien we juist ook weer hele andere dingen. We zullen ons er in ieder geval vast goed vermaken!

Zijn jullie ooit in Lissabon geweest? Zo ja, tips zijn welkom!

De leukste cijfertjes van 2023!

En zo zitten we ineens al in 2024! Man, wat is het afgelopen jaar weer voorbij gevlogen. Een jaartje waarin er weer van alles en nog wat is gebeurd. Melde ik vorig jaar nog één oorlog, inmiddels zijn het er helaas al twee, want ook in de Gazastrook is het flink mis. Verder was het een jaar waarin tot zijn eigen verrassing Geert Wilders met overmacht de verkiezingen won, zo benieuwd hoe dit verder gaat en wanneer we een nieuw kabinet zullen hebben.

Werd Max Verstappen met overmacht, maar liefst 19 overwinningen (!) voor de derde keer wereldkampioen en werden we overspoeld met nieuws over het liefdesleven van Gordon. Kortom, het was opnieuw een roerig jaartje. Ongetwijfeld zal het ook voor jou een jaar zijn geweest met mooie en minder mooie momenten, zo ook bij ons, maar zoals Evert (Down the Road, de Belgische serie) zei: ‘ik doe al mijn verdrietjes in een doosje en dan is het klaar’.

Natuurlijk blik ik nog even terug op het afgelopen jaar, maar sinds vorig jaar doe ik dat op een ietwat andere manier. Dus pak een kop koffie of thee en dan schotel ik je de leukste cijfertjes van 2023 voor!

Vakantie: 31 nachtjes van huis

Egmond aan Zee

groene houten huisjes De Zaanse Schans

We trapten ons ‘reisjaar’ begin februari af met een weekendje in eigen land en wel in Egmond aan Zee. Heerlijk even uitwaaien aan het strand, maar ook toeristje spelen in Nederland. Zo namen we onder meer (eindelijk) een kijkje bij De Zaanse Schans, een leuke beleving.

Niet super groot, maar als Nederlander moet je er eigenlijk gewoon een keertje zijn geweest.

Montreuil sur Mer

Juni is traditiegetrouw onze echte vakantiemaand en dit jaar gingen we op ontdekking aan de Opaalkust in Noord-Frankrijk. Een compleet onbekende regio voor ons, sterker nog, tot drie maanden voor vertrek had ik er zelfs nog nooit van gehoord. En ja, wat kan ik anders zeggen dan dat de Opaalkust ons hart heeft gestolen! Wat een prachtige regio; mooie stranden, leuke dorpjes, vriendelijke mensen en een heerlijk relax sfeertje. Echt een aanrader!

Schiermonnikoog

In augustus verraste ik René met een weekendje Schiermonnikoog, even op ons gemak genieten van de schoonheid van dit prachtige waddeneiland. Normaal gaan we slechts een dagje even snel heen en weer, maar nu verbleven we maar liefst drie hele dagen op het eiland. Een beetje door het dorpje slenteren, lekker lunchen, fietsen over het eiland, een mooie strandwandeling, lekker eten, kortom, een heerlijk weekendje!

Spanje september

Mijn ouders waren in september 50 jaar getrouwd en trakteerden ons op een 12-daagse trip naar Torredembara aan de Costa Dorada in Spanje. Twaalf dagen genieten in een prachtige omgeving met super lekker eten én vooral heerlijk zonnig weer. We struinden op ons gemak door het mooie vissersdorpje Cambrils en de botanische tuin Parc Sama. Ook waren we onder de indruk van Tarragona, wat een prachtige stad met een super relaxte sfeer. Het was een vakantie waar we met veel plezier op terug kijken!

En ja, we sloten het jaar af met opnieuw een weekendje in eigen land en wel in Zuid-Limburg. Dit keer trakteerden wij mijn ouders en samen genoten we van de gastvrijheid in het Limburgse land. We bezochten onder meer de gezellige kerstmarkt in Maastricht en namen een kijkje op de sfeervolle kerstmarkt in De Gemeentegrot van Valkenburg. Een mooi weekend om het ‘reisjaar’ mee af te sluiten!

Wandelen: 1.476.796 / 1.105 km

Mijn doel was om dit jaar 1.200 kilometer te lopen, dat is dus niet gelukt, maar ook met deze score ben ik best wel tevreden. Zeker als ik bedenk dat ik sinds oktober nog maar heel weinig heb gewandeld vanwege het slechte weer.

De meeste stappen zette ik in juni, 188.627, en de minste stappen in november, 89.240. Gemiddeld zette ik 4.077 stappen per dag en bleef ik dus ver onder het ‘vereiste’ van 10.000 stappen per dag.

Natuurlijk volgt er nog een terugblik op mijn Project Wandelen en deel ik ook mijn mooiste wandelingen van 2023 met jullie! Ook in 2024 keert dit project terug en ga ik opnieuw proberen om de 1.200 kilometer aan te tikken!

Boeken: 25 boeken / 10.078 pagina’s

In 2022 las ik 29 boeken en afgelopen jaar bleef de teller helaas op 25 boeken staan, precies het aantal dat ik als doel had ingesteld. Toch knaagt het ergens dat ik niet vaker tijd vrij maak om even lekker te lezen, want mijn stapel met nog te lezen boeken groeit alleen maar.

Het dunste boek (304 pagina’s) dat ik las, was De Italiaanse dochter van Soraya Lane en het dikste boek was deel 8 van de zussen serie, Atlas, van Lucinda Riley, met maar liefst 618 pagina’s.

Ik las slechts van één schrijver meerdere boeken en dat was John Boyne, nog steeds één van mijn favoriete schrijvers. Mijn favoriete genre, thrillers, was opnieuw goed vertegenwoordigd met maar liefst 16 boeken, gevolgd door literatuur met 7 boeken en 2 boeken in de genre feelgood.

Mijn top 3 van 2023?

Instagram: 117 foto’s / 6.000 + likes

Al een tijdje heb ik een haat-liefde verhouding met Instagram, waardoor ik er ook wat minder actief ben en dat zie ik ook duidelijk terug in het aantal likes op mijn foto’s. Twee jaar geleden nog ruim 150 likes per foto en dit jaar hooguit nog 50 likes. Tja, het is wat het is helaas.

Wat ik wel super leuk vind, is dat de nummer 1 de foto is die ik maakte voor Het Schierste Ploatje Veenkoloniën voor de eerste opdracht Landschap. Met deze foto werd ik uiteindelijk tweede en daar ben ik nog steeds ontzettend trots op.

Blog: 66 artikelen

Afgelopen jaar verscheen er één artikel meer dan in 2022, nog niet echt sprake van een stijgende lijn. Toch blijf ik bloggen leuk vinden, een mooie combi van schrijven waarbij ik tevens mijn foto’s met jullie kan delen.

De meeste blogs gaan over onze uitstapjes tijdens vakanties of over de wandelingen die ik heb gemaakt. Slechts twee thema’s komen vrijwel maandelijks terug, namelijk At the Moment waarin ik jullie bijpraat over waar ik zoal druk mee ben geweest en natuurlijk mijn maandelijkse terugblik.

Mijn top 3 van meest gelezen artikelen in 2023?

Kortom, dit waren de cijfertjes van 2023! Vanaf nu ligt de focus op 2024 en hoop ik jullie weer regelmatig te kunnen voorzien van verhalen over mijn reilen en zeilen!

 

Siurana Costa Dorada Spanje

Op ontdekking in het mooie bergdorpje Siurana

Googlen jullie voor vertrek ook altijd even naar het mooiste dorpje in de regio waar je heen gaat? Ik doe dat namelijk wel en word eigenlijk nooit daarin teleurgesteld. Het grappige is juist dat dit dorpje, Siurana, niet wil worden opgenomen in de lijst van ‘De 105 mooiste dorpen van Spanje’.

Niet omdat ze vinden dat ze er niet in thuishoren, maar om te voorkomen dat hun dorp nog meer wordt overspoeld met toeristen. Reden genoeg dus om tijdens onze vakantie aan de Costa Dorada zelf op ontdekking te gaan. Is Siurana echt zo mooi of valt het toch ietwat tegen? Gaan jullie met mij mee?

De legende van Siurana

Siurana Tarragone Costa Dorada

Jarenlang leek Siurana, gebouwd op zo’n 730 meter hoogte in het Prades-gebergte, onbereikbaar. Hierdoor was het dorp eeuwenlang in handen van de Mooren, tot de Christenen halverwege de twaalfde eeuw het dorp toch wisten te veroveren.

Toen de Christenen het dorp binnenvielen, probeerde de laatste Moorse koningin, Abd-el-Azia, te ontsnappen op haar paard. De Spaanse soldaten zetten de achtervolging in en dreven de koningin in het nauw op de klif. Om te voorkomen dat ze gevangen werd genomen, besloot Abd-el-Azia om met haar paard van de klif te springen. Vlak voor de afzet zet het dier zijn hoeven zo krachtig in de grond, dat met enige fantasie de afdruk nog steeds zichtbaar is. Vlak bij de ingang staat het bordje ‘salt de la reine’, verwijzend naar de klif

Voor ons is deze informatie slechts bijzaak, wij willen vooral met eigen ogen genieten van de schoonheid van Siurana.

Siurana, waar de tijd heeft stil gestaan

Kronkelend over een brede weg laten we de kust van de Costa Dorada achter ons en klimmen steeds hoger in het Prades-gebergte. Verlaten dorpjes en prachtige vergezichten zorgen ervoor dat alleen de rit naar het bergdorpje al de moeite waard is. Achter elke bocht duikt weer iets nieuws op, alleen jammer dat we niet kunnen stoppen.

En dan na een uurtje rijden komen we bij een grote parkeerplaats (€ 2,- voor een dag) aan en moeten we te voet verder naar het autovrije dorp. Vanaf nu kunnen we in ieder geval genieten van het magnifieke uitzicht op de bergen.

Het is amper een kwartiertje wandelen naar de ingang van het dorp, maar door de nodige fotostops doen we er zo een half uurtje over. Niet alleen het uitzicht op de bergen is prachtig met de kronkelige autoweg duidelijk zichtbaar, ook het restaurant op de klif trekt onze aandacht.

Siurana Tarragona Costa Dorada

In het hoogseizoen zal het er ongetwijfeld mega druk zijn, maar nu in het naseizoen (september) zijn er slechts een handjevol toeristen. Op ons gemak slenteren we dan ook door de nauwe steegjes van Siurana. Het oogt verlaten, slechts her en der lijkt een huis bewoond. Het centrum, voor zover je daar van kunt spreken, is vrij compact. Geen winkeltjes, althans niet open, wel een drietal restaurantjes waarvan slechts één geopend blijkt te zijn.

Het voelt alsof we terug in de tijd gaan, alsof we het dorp helemaal voor onszelf hebben. Slechts het ruizen van de wind en de over vliegende vogels ‘verstoren’ dat gevoel.

Genieten van het uitzicht

Siurana Costa Dorada Spanje

Siurana Tarragona Spanje

Niet alleen het uitzicht op de bergen is magnifiek, maar wat te denken van dit uitzicht? Een stuwmeer met blauwgroen water, omringd door bomen én een idyllisch kerkje. Bijna sprakeloos genieten we hiervan.

En dan bedenk ik mij dat ik toch echt foto’s moet gaan maken. Eigenlijk voldoet geen één foto, want dit is zo’n plek die je met eigen ogen moet zien, maar vooral ook moet ondergaan. Ik geniet er in ieder geval met volle teugen van.

Na een tijdje zoeken we toch weer de schaduw van het dorpje op en komen dan al vrij snel uit bij Refugio Ciriac Bonet. Oftewel, het restaurantje op de klif. Enigszins gebukt wandelen we door de grot naar het terras waar we opnieuw worden verrast. Lunchen of even iets drinken met zo’n uitzicht op zo’n hoogte is een beleving op zich. Het zorgt voor een prima afsluiting van onze ontdekkingstocht door Siurana!

Siurana, wat ben je mooi!

Toegegeven, Siurana verdient absoluut een plek in de lijst van de 105 mooiste dorpjes van Spanje, maar ik begrijp de inwoners van deze regio ook heel erg goed dat ze dit pareltje tegen zichzelf in bescherming nemen.

Teveel toeristen doen helaas afbreuk aan de schoonheid van dit bergdorpje, maar tegelijkertijd is het absoluut een must om met eigen ogen te gaan zien. Wij hadden het geluk dat we dit konden doen buiten het hoogseizoen en waren diep onder de indruk!

Zie jij je al slenteren door Siurana?

Salou, een middagje pure vermaak!

Wie heeft er ooit vakantie gevierd in Salou als tiener? Kun je je daar nog veel van herinneren? Ik in ieder geval niet, alleen het hotel met zijn prachtige zwembad en de vele discotheken heb ik nog op mijn netvlies staan. Oh ja, en een brede boulevard met palmbomen.

Maar verder? Ik zou het niet weten, dus toen we in september twaalf dagen aan de Costa Dorada verbleven, mocht een middagje Salou natuurlijk niet ontbreken!

De mooie boulevard van Salou

Boulevard Salou Costa Dorada Spanje

Salou staat natuurlijk bekend als zijnde dé vakantiebestemming voor jongelui, maar ook gezinnen en stelletjes weten de weg naar Salou, zeker in het najaar, wel te vinden. De bekende badplaats heeft natuurlijk ook van alles. Zo zijn er diverse mooie brede zandstranden, is er een keur aan terrasjes en restaurants, om over de vele discotheken nog maar te zwijgen.

Zeker in het hoogseizoen barst Salou uit zijn voegen en wordt het straatbeeld grotendeels bepaald door feestvierende vakantiegangers. In het najaar zijn het vooral de locals, gezinnen met kleine kinderen en stelletjes zoals ons die op hun gemak door deze populaire badplaats slenteren.

En ja, waar kun je dat beter doen dan op de boulevard? De Boulevard Passeig Jaume 1 is namelijk dé plek waar je heerlijk kunt flaneren én door de vele palmbomen wandel je ook nog heerlijk in de schaduw. Geen overbodige luxe, want ook in het najaar kan de temperatuur met gemak oplopen tot 30 graden. Ben je flauw van het flaneren, maar wil je wel lekker mensen kijken, plof dan lekker neer op én van de vele bankjes. Verder kun je op diverse plekken op de boulevard genieten van de mooiste fonteinen. Zeker ’s avonds schijnt dit een ware schouwspel te zijn, want dan worden de fonteinen sfeervol verlicht tijdens Illuminated Fountains.

Stadsstrand Salou Costa Dorada Spanje

Salou telt maar liefst acht stranden, waarvan Playa Llevant de belangrijkste is. Dit strand loopt evenwijdig aan de boulevard en kun je dus niet missen. Ook vind je hier diverse barretjes zodat je lekker op het strand kunt genieten van je cocktail.

Wil je wat meer rust, dan zijn er in de omgeving van Salou diverse baaien te vinden.

Het centrum van Salou

centrum Salou

Net als Cambrils bestaat ook het centrum van Salou uit twee delen. Het nieuwe deel bevindt zich direct aan de boulevard. Hier vind je vooral tig terrasjes, discotheken, restaurantjes en winkeltjes. Leuk om door heen te slenteren, maar echt mooi zou ik het niet willen noemen.

Iets verder van de kust af ligt het oudere centrum. Zelf zijn wij hier niet geweest, maar dit  schijnt wel heel mooi te zijn met Torre Vella als één van de grootste bezienswaardigheden. Ook de overdekte markt aan de Via Roma moet een aanrader zijn.

Zoals gezegd hebben wij alleen even rondgeneusd in het nieuwere deel en hebben we daar heerlijk ergens bij een steakhouse wat gegeten. Voor de rest was het ons te druk, teveel lawaai, teveel neonreclames, kortom, je moet er van houden. Wij duidelijk niet.

Punta del Cavall

Punta del Cavall Salou

Overal langs de kust van de Costa Dorada vind je mooie uitzichtpunten. Zo ook bij Salou. Vaak moet je dan een stukje wandelen c.q. klimmen, maar bij Punta del Cavall kun je vrij eenvoudig met de auto komen. Hoewel, in het hoogseizoen zal het ongetwijfeld lastig zijn om bij Cap de Salou, een gehucht, een autoplek te vinden.

Eind september was het in ieder geval geen enkel probleem en hadden we dit uitzichtpunt ook voor ons alleen. Een mooi uitzicht op Salou, wat zeker ’s avonds bij zonsondergang nog mooier zal zijn.

Is Salou the place to be?

Tja, het is maar wat je zoekt tijdens je vakantie. Wil je vermaakt worden, dan zit je zeker goed in Salou. Zoek je iets meer rust, dan zou ik je Salou niet aanraden. Althans, niet als uitvalbasis, maar ja, het is zeker leuk voor een paar uurtjes vermaak. Al was het alleen al om lekker te flaneren op de boulevard!

Ben jij ooit in Salou geweest?

Altafulla Costa Dorada

Altafulla, het onontdekte pareltje van de Costa Dorada!

Okay, na het lezen van dit artikel zal Altafulla niet langer als onbekende badplaats aan de Costa Dorada bekend staan. Nee, vanaf nu staat het natuurlijk bovenaan jouw lijstje voor je volgende trip naar Spanje!

Heel eerlijk, ik had er ook nog niet eerder van gehoord. Maar dankzij een rondje surfen op het worldwideweb kwam ik het tegen onder de noemer ‘de mooiste dorpen aan de Costa Dorada’. En ja, toen wist ik het zeker, hier wil ik heen!

De geschiedenis van Altafulla

In het begin, 1075, lag Altafulla niet eens aan zee, maar lag het landinwaarts op een heuvel. Door de jaren heen is het dorp echter uitgebreid en ligt het tegenwoordig aan zee. Echt groot is het niet, er is zelfs geen echt centrum, maar wel een kleine boulevard met enkele restaurantjes.

Vila Closa Altafulla Costa Dorada

In het oude dorp, Vila Closa, staan nog steeds huizen uit 1700, waaronder bijvoorbeeld de mooie kerk, Sant Antoni, gebouwd in 1717. Verder vind je in het centrum van de stad een middeleeuws kasteel. Dit kasteel is het Castillo de Altafulla. Het Castillo de Altafulla is gebouwd in de 11e eeuw en is heel goed bewaard gebleven.

Vila Romana dels Munts

Naast het oude dorp, Vila Closa, vind je buiten Altafulla nog restanten van een eeuwenoude Romeinse Vila. Deze Vila Romana Dels Munts is één van de belangrijkste archeologische Romeinse sites in Catalonië. Het werd gebouwd rond de 1e eeuw voor Christus en was ooit eigendom van een Romeinse veldheer.

Vila Romana dels Munts Altafulla

Op het terrein zijn nog enkele mooie muurschilderingen en een mozaïeken gang die de kamers van de bewoners met elkaar verbond te bewonderen. Daarnaast zijn er nog een waterreservoir en enkele thermale baden bewaard gebleven. Tegen een geringe vergoeding, € 4,- voor een volwassene, kun je dit terrein bezoeken en meer te weten komen over de geschiedenis van Altafulla.

Strand en boulevard van Altafulla

In tegenstelling tot badplaatsen als Salou en Cambrils is Altafulla nog niet overvol met toeristen. In mijn ogen onterecht, maar aan de andere kant zorgt dit er natuurlijk wel voor dat je het gevoel hebt dat je Altafulla voor jezelf hebt!

Altafulla Costa Dorada

Altafulla Costa Dorada

Doordat er weinig toeristen zijn, heeft Altafulla geen lange boulevard met tig souvenierswinkeltjes en terrasjes. De boulevard is misschien amper een halve kilometer lang en bestaat uitsluitend uit laagbouw en witte huisjes. Deze schattige huisjes zijn trouwens te huur waarbij je dan direct aan het strand zit. Ideaal dus.

Ook op het strand, platja d’ Altafulla, is altijd wel een plekje te vinden. Het is ruim een kilometer lang, maar slechts twintig meter breed. Het is vooral ideaal voor gezinnen met kleine kinderen omdat de kust hier rustig afloopt, de zee hier vrij rustig is en ondanks dat het niet groot en druk is, zijn er wel strandwachten aanwezig.

Altafulla, een parel van rust

Wil je de drukte van bekende badplaatsen als Salou en Cambrils een dagje vermijden, dan is Altafulla absoluut een goed alternatief. Een prachtig mooi zandstrand, goede restaurantjes, een stukje geschiedenis, maar vooral een super relaxte sfeer.

Wij hebben er in ieder geval erg van genoten om hier rond te slenteren.

 

Parc Sama Cambrils Costa Dorada

Leuk uitstapje aan de Costa Dorada: Botanische tuin Parc Sama

Wie tijdens zijn vakantie aan de Costa Dorada eens iets anders wil dan zee en strand kan daarvoor terecht in Parc Sama. Deze botanische tuin vind je even voorbij Cambrils, één van de leukste badplaatsen in deze regio. In eerste instantie oogt het park ietwat verloren en verpauperd, maar geloof mij, het is absoluut een aanrader!

Parc Sama: een stukje geschiedenis

Parc Sama Cambrils Costa Dorada

In 1881 werd deze botanische tuin aangelegd als zomerverblijf voor de Markies van Marianao. Deze Markies had een voorliefde voor inheemse planten en dieren. Zo woonden er ooit tijgers, beren en zelfs krokodillen in zijn privé dierentuin. Inmiddels zijn deze dieren niet meer aanwezig, wel nog diverse soorten vogels waaronder pauwen en herten.

Door de jaren heen is het park behoorlijk verwaarloosd, maar in 2016 is het park overgenomen. De nieuwe eigenaren proberen het terrein beetje bij beetje op te knappen en de verblijven voor de dieren te renoveren. Dat betekent ook dat er nu entree betaald moet worden, € 12,- voor een volwassene. Een groot deel van deze opbrengsten wordt geïnvesteerd in het verder opknappen van het park.

Wat kun je verwachten van Parc Sama?

Parc Sama Cambrils Costa Dorada

Het is vooral een wandeling door een mooi aangelegde tuin met diverse soorten planten en bomen. Een mooi aangelegde vijver met fonteinen, bruggetjes, een uitzichttoren, een druipsteengrot én diverse waterschildpadden. Kijk ook zeker niet raar op als je ineens in het struikgewas een pauw ontdekt. Deze lopen namelijk vrij rond op het terrein.

Her en der vind je verder gebouwtjes waar diverse tropische vogels verblijven. Tegen een kleine vergoeding kun je bij de ingang bakjes met voer kopen zodat je ze kunt voeren.

Halverwege je wandeling kom je langs een kas waar je verschillende subtropische bomen uit onder meer Cuba kunt bekijken terwijl je ondertussen op de achtergrond de klanken van Mozart hoort.

Ook is er een groot terrein met een kudde hertjes waarvan een enkeling wel zo nieuwsgierig is om zijn of haar bezoekers te begroeten.

Het enige wat ik zelf erg jammer vond, is dat het buitenverblijf van de Markies niet toegankelijk is voor het publiek. Van buitenaf is in ieder geval wel duidelijk te zien dat het pand wel een opknapbeurt kan gebruiken. Wellicht dat het in de toekomst misschien wel opengesteld wordt, maar vooralsnog blijven de deuren gesloten. Neemt niet weg dat het een mooi pand is om te zien en dat het zeker tot de verbeelding spreekt.

Vergane glorie of toch een must see?

Parc Sama Cambrils Costa Dorada

Parc Sama Costa Dorada

Parc Sama Costa Dorada Cambrils

Indien je alleen naar de Costa Dorada komt voor het strandleven, dan zal een bezoek aan Parc Sama niet bepaald hoog op jouw lijstje staan. Maar wil je wat meer ontdekken van deze regio dan raad ik je het zeker aan. Natuurlijk, er is duidelijk sprake van achterstallig onderhoud, maar ik heb geen moment het gevoel gehad dat de dieren te weinig ruimte zouden hebben en/of niet goed worden verzorgd.

Daarnaast is het natuurlijk niet opgezet als een dierentuin, maar betreft het een botanische park waar het vooral gaat om de aanwezige planten, bomen en de fraai aangelegde vijver. Juist daarom is Parc Sama een bezoek meer dan waard én maakt het je verblijf aan de Costa Dorada net even wat leuker!

Praktische informatie

  • Waar: Parc Samà is te vinden langs de T-312 weg van de kustplaats Cambrils naar Montbrió del Camp, op slechts 5 kilometer van de kust. Ook ideaal te combineren met een wandeling door Barri Antic, het oude stadsdeel van Cambrils.
  • Openingstijden: behalve in december en januari is het park vrijwel dagelijks open, voor de actuele openingstijden klik hier
  • Entree: Volwassenen tot 65 jaar € 12,- / Kinderen tussen 7 en 12 jaar € 10,- / Kinderen jonger dan 7 jaar en volwassenen ouder dan 65 jaar hebben gratis toegang
Cambrils La Torre del Puerto

De mooiste plekjes in badplaats Cambrils

In september waren we nog twaalf dagen op vakantie aan de Costa Dorada in Spanje en mocht een bezoek aan het vissersdorpje Cambrils natuurlijk niet ontbreken. Dit kleinere broertje van Salou dat bekend staat om zijn uitgaansleven, heeft wat mij betreft veel meer te bieden. Niet alleen een hele mooie boulevard, maar wat te denken van het oudste stadsdeel, Barri Antic?

Benieuwd naar de mooiste plekjes in Cambrils? Wandel dan lekker met mij mee!

Cambrils meer dan zee en strand

Natuurlijk, Cambrils is één van de bekendste badplaatsen aan de Costa Dorada, maar deze charmante plaats heeft meer te bieden dan alleen zee en strand. Voor de zee- en strand aanbidders heeft Cambrils maar liefst een kustlijn van zo’n elf kilometer lang, verdeeld over in totaal negen stranden.

Van een heuse stadsstrand tot een strand speciaal voor honden, kortom, voor elk wat wils. Heel eerlijk, ik neem het voor kennisgeving aan, want een strandganger ben ik nu eenmaal niet. Veel liever struin ik door de badplaats zelf en ontdek op die manier vaak de leukste plekjes.

De boulevard & het nieuwere stadsdeel

Cambrils Costa Dorada

Cambrils La Torre del Puerto

Zoals elke badplaats heeft ook Cambrils een boulevard waar je diverse restaurantjes en winkeltjes vindt. Net als een haven met diverse jachten waar ook trips voor excursies worden aangeboden. Het mooiste plekje aan de boulevard is toch wel La Torre del Puerto, een verdedigingstoren uit de zeventiende eeuw. Met op de tweede plaats natuurlijk het iconische naambord, waar vele bezoekers mee op de foto gaan. Ook wij deden dit.

Vanaf hier heb je ook een mooi uitzicht op de jachthaven én het is tevens een ideaal herkenningspunt om de weg terug te vinden naar de boulevard.

In het nieuwere stadsdeel van Cambrils vind je vooral diverse toeristische winkeltjes, terrasjes en restaurantjes. Overal gezellige pleintjes waar het heerlijk vertoeven is.

Barri Antic, het historische Cambrils

Barri Antic Cambrils

Natuurlijk is het leuk om door een centrum te slenteren, maar veel liever struin ik op mijn gemak door het historische hart van een plaats. Gelukkig voor mij heeft ook Cambrils zoiets, namelijk Barri Antic. Vanaf de boulevard is het trouwens nog wel een flink stuk wandelen, maar je kunt er, buiten het hoogseizoen, ook vrij gemakkelijk met de auto parkeren.

Dit deel van Cambrils wordt door veel toeristen links gelaten, maar geloof mij, dit is juist een walhalla voor iemand die houdt van mooie gevels en rustieke pleintjes. Een stukje geschiedenis gecombineerd met een hedendaags sfeertje. Ik hou ervan!

Placa de la Vila Cambrils

Barri Antic is niet vrij groot en verdwalen is bijna onmogelijk, overal vind je wel weer een straatje die je naar de buitenkant van de oude stadskern brengt. Op mijn gemak dwaal ik dan ook rond, mijn camera continu in de aanslag, want overal zie ik wel iets. Van een mooie gevel tot een mooie kerk, van een aanhankelijke kat die mij in de gaten houdt tot mooie lantaarnpalen. Van huisjes met mooie planten tot Placa de la Vila, een prachtig mooi plein met terrasjes waar je nog in alle rust van je kop koffie kunt genieten.

Het gros van de panden is in de loop van de jaren gerestaureerd, maar her en der zie je ook nog wel een pand in vervallen staat. Ook dit hoort bij Barri Antic en weerspiegelt voor mij de authentieke charme.

Cambrils, een mooie mix tussen nu en toen

Wie de drukte van Salou wil vermijden en liever het authentieke Spanje wil ervaren, is wat mij betreft in Cambrils aan het juiste adres.

Aan het strand het hedendaagse leven, de mooie jachten, de gezellige boulevard en het nieuwe centrum met zijn keur aan gezellige terrasjes en restaurantjes. Een kilometer landinwaarts dan het oude stadsdeel, Barri Antic, een wandeling door de geschiedenis. Kortom, Cambrils heeft voor iedereen wat!

Ben jij al eens aan de Costa Dorada in Spanje geweest?

Spanje september

Dag September, Hallo Oktober

Oh jongens, ik wil helemaal nog geen afscheid nemen van September! Ben zo nog niet klaar voor de herfst, althans niet voor die regenachtige dagen. Maar goed, het is niet anders, september zit erop en wat was dat een leuke maand! Mijn laatste blog dateert van 11 september én dat was natuurlijk niet zonder reden. Welke reden? Dat vertel ik je zo!

Vakantie in september

Nadat we in juni twaalf dagen met zijn tweetjes naar de Opaalkust in Noord-Frankrijk waren geweest, was het nu opnieuw raak. Wel met een bijzondere reden, want 21 september vierden we de 50e trouwdag van mijn ouders! Dat deden we niet in Nederland, maar aan de Costa Dorada in Spanje!

Geen verkeerde plek natuurlijk om bij zo’n bijzondere gebeurtenis stil te staan. Het waren in totaal twaalf heerlijke dagen, vol met zon, zee, strand, leuke badplaatsen én lekker eten. Het was genieten met een hoofdletter G, hoewel de warmte ons soms ook wel even wat te veel werd. Tussen 14 en 17 uur moest je echt de zon wel vermijden, want dan voelde het regelmatig aan als een graadje of 36.

Uitgebreide blogs volgen natuurlijk nog, maar voor nu alvast een sfeerimpressie!

Spanje september

Genieten van de heide

In september ging ik ook eindelijk weer terug naar de Odoornerdennen en voltooide ik mijn Adventure Lab. Vorig jaar aan begonnen, maar halverwege compleet vergeten omdat ik alleen maar oog had voor de schoonheid van dit natuurgebied.

Deze keer ging mams gezellig met mij mee en ondanks dat het een warme dag was, was het opnieuw genieten geblazen. Wat is Drenthe toch een mooie provincie en wat weet de natuur mij steeds weer te verrassen!

Odoornerdennen september

Wat gebeurde er verder nog in September?

Tja, er werd in verhouding weinig gewerkt, want ik was maar liefst 2,5 week nog lekker vrij. As we speak geniet ik ook nu nog van mijn laatste vakantiedagen, pas woensdag moet ik weer beginnen. Een lekker kort weekje dus!

Maar goed, september dus…

September

  • ik las slechts 1 boek uit, namelijk Wie het eerst komt van Bo Svernström (****)
  • ik bezocht de herfstfair in vesting Bourtange, erg gezellig, ondanks dat ik helemaal nog niet met de herfst bezig ben
  • na afloop van ons rondje door de Odoornerdennen gingen we lunchen bij Hunebedcity in Borger en gingen we voor de ‘Ik kan niet kiezen lunchplank’, een aanrader!
  • ik ging weer eens aan de wandel in het natuurgebied naast onze camping
  • tijdens ons personeelsfeestje ontdekte ik weliswaar dat golfen erg leuk is, maar dat ik er weinig aanleg voor heb
  • en ja, onze Mikey was natuurlijk dolblij dat we weer thuis kwamen!

Wat staat er op de planning voor Oktober?

Nou, nog niet zo heel erg veel eigenlijk, maar oktober is natuurlijk de maand van de paddenstoelen, dus aankomend weekend ga ik met vriendinnetje M. naar de Fraeylemaborg in Slochteren. Ook wil ik zeker weten nog naar De Heemtuin in Muntendam want dat is altijd the place to be voor de rode paddenstoelen met witte stippen.

Sowieso hoop ik deze maand op een paar hele mooie herfstdagen zodat ik lekker aan de wandel kan gaan in de bossen. Lekker genieten van al die mooie herfstkleuren en stampen door een vol bladerdek. Ook wil ik mijn Project Fotografie weer gaan oppakken, want dat lag in september een beetje stil. Natuurlijk wel veel gefotografeerd in Spanje, maar in oktober wil ik weer op thema gaan fotograferen. Zin in!

En ja, ook Project Gezonder Leven wil ik nieuw leven in gaan blazen, want ondanks dat ik best wel al veel heb bereikt, zijn er best nog wel punten waar ruimte is voor verbetering. Kortom, ik ga ervoor!

Ben jij fan van de herfst?